Veel nuttig onderzoek naar handbiken

Veel nuttig onderzoek naar handbiken
In 1960 vond de eerste editie van de Paralympische Spelen plaats in Rome en sinds die jaren is ook de ontwikkeling van alternatieve rolstoelpropulsie (handbiken, hefboompropulsie) in gang gezet. Als je een handicap hebt, is sporten namelijk belangrijk. Zowel voor de gezondheid als voor het plezier en de participatie in het dagelijks leven. De laatste jaren is ook de wetenschap erg actief op het gebied van sporten met een handicap.

Onderzoek in de revalidatie is belangrijk om de patiÎntenzorg en sportprestaties te kunnen optimaliseren. Vooral het handbiken is de laatste jaren onderwerp van studies en projecten geweest. De sport is erg aantrekkelijk voor de revalidatiepraktijk, omdat handbiken minder belastend en efficiënter is dan het blessure gevoelige rolstoel rijden.

Promotie-onderzoeken op het gebied van handbiken

Naast een aantal eerdere studies die (veelal in Nederland) zijn uitgevoerd naar het handbiken, geïnitieerd door Luc van der Woude en Annet Dallmeier, en de studies die op dit moment in ons lab in volle gang zijn, zijn er inmiddels ook drie promotie-trajecten uitgevoerd naar het handbiken, waarbij in vierjarige projecten een aantal verschillende studies wordt uitgevoerd, om een overkoepelende vraagstelling over het handbiken te kunnen beantwoorden.

Linda Valent (Heliomare) was de eerste die haar doctorstitel op het handbiken behaalde onder leiding van Luc van der Woude, Annet Dallmeier en Peter Hollander: zij promoveerde enkele jaren geleden (2009) op handbiken met een dwarslaesie, en past veel van haar wetenschappelijke kennis ook direct toe in de praktijk tijdens haar werk in het revalidatiecentrum Heliomare.

Joeri Verellen (Katholieke Universiteit Leuven) promoveerde recent op het handbiken onder leiding van Yves Vanlandewijck, en bekeek het handbiken door de bril van een biomechanicus: Hoe zit het handbiken biomechanisch gezien (techniek) in elkaar?

De derde promotie op het gebied van handbiken staat dit jaar gepland: Ursina Arnet (Notwill) zal 22 juni in Amsterdam haar proefschrift verdedigen, dat gaat over de preventie van schouderblessures door te handbiken. Deze promotie onder leiding van Luc van der Woude, DirkJan Veeger en Stefan van Drongelen is vrij toegankelijk en geïnteresseerden zijn welkom hier een kijkje te komen nemen. De promotie vindt plaats 22 juni, 11.45 uur in de Aula van de Vrije Universiteit Amsterdam, de Boelelaan 1105, Amsterdam.

Sport en Bewegen

Op het gebied van sport en handicap wordt de laatste jaren dus veel onderzoek gedaan, vooral naar het handbiken. Ook de rolstoelgebonden spelsporten zijn overigens onderwerp van studie: Barry Mason promoveerde olv Vicky Goosey-Tollfrey en Luc van der Woude op de ergonomie van de rolstoel om rolstoelsportprestaties te optimaliseren (Loughborough University/Peter Harrisson Center for Disability Sport). Daarbij zal er de komende jaren aandacht vanuit de wetenschap zijn voor sport en bewegen in de revalidatie. Het programma Revalidatie, Sport en Bewegen van het  Nationaal Kenniscentrum Gehandicaptensport richt zich op het structureel aanbieden van sport en bewegen aan revalidanten door advisering via sportloketten bij verschillende revalidatiecentra en revalidatieafdelingen van ziekenhuizen binnen Nederland.

ReSpAct, the Research Project vormt de wetenschappelijke basis voor evidence-based onderzoek naar deze sport- en beweegadvisering bij revalidanten, en zal worden uitgevoerd door twee promovendi bij het Centrum voor Bewegingswetenschappen en het Centrum voor Revalidatie van het Universitair Medisch Centrum van de Rijksuniversiteit Groningen, en de HanzeHogeschool. Dit alles laat zien dat de ontwikkeling van de wetenschap achter sport en handicap en handbiken in volle gang is, waardoor in de toekomst prestaties en training kunnen worden geoptimaliseerd, en een actieve leefstijl gestimuleerd kan worden.

Vertaling naar de praktijk

Er gebeurt dus veel op het gebied van revalidatie en sport de laatste jaren, in theorie maar ook in de praktijk. Het is belangrijk om de kennis die vergaard is in de wetenschappelijke studies ook daadwerkelijk te vertalen naar de revalidanten. Daarom heeft Linda Valent na haar promotie samen met Rogier Broeksteeg (Rijndam Revalidatie Centrum) een mooi boek geschreven op basis van haar werk in het dwarslaesie-revalidatie netwerk van o.a. het Koepel-project (www.scionn.nl), haar werk in het handbiken, en de dagelijkse revalidatiepraktijk: Hoe blijf je fit na een dwarslaesie? Keep on rolling. Een mooi laagdrempelig en goed leesbaar werk dat inspireert om actief en gezond te blijven met een dwarslaesie.

Ook in Engeland wordt aandacht besteed aan het vertalen van wetenschappelijke kennis naar de praktijk, en is een boekje verschenen getiteld: Practical Guidelines for wheelchair selection in the court sports. Dit is gebaseerd op het promotiewerk van Barry Mason aan de Loughborough University/Peter Harrisson Center for Disability Sport en staat vol tips en tricks over rolstoelen en hun ideale afstelling om te sporten. Dit zijn twee recent verschenen mooie voorbeelden van de vertaling van wetenschap naar praktijk in de revalidatie en verdienen daarom de aandacht. Hopelijk volgt er meer in de toekomst!

Over de auteur
Dr. Floor Hettinga is als universitair docent verbonden aan het Centrum voor Bewegingswetenschappen van het Universitair Medisch Centrum van de Rijksuniversiteit Groningen. Hier doet zij o.a. onderzoek op het gebied van Sport en Handicap in de onderzoeksgroep van Prof. dr. Luc van der Woude. 
Floor Hettinga
16-05-2012
Columns van Handbiken en wetenschap
Veel nuttig onderzoek naar handbiken

Veel nuttig onderzoek naar handbiken
Laag-intensieve training is goed voor je fitheid

Laag-intensieve training is goed voor je fitheid