Promovendus Rafael Muchaxo doet onderzoek in opdracht van de UCI

De classificatie moet wetenschappelijker onderbouwd

Sinds april doet Rafael Muchaxo onderzoek naar de kwaliteit van het classificeren van handbikers. Over een kleine vier jaar hoopt hij op dat wetenschappelijk onderzoek te promoveren. Rafael legt graag uit waar hij mee bezig is en waarom dat belangrijk is voor de handbikesport.

‘Opdrachtgever van mijn onderzoek is de mondiale wielerbond UCI. Zij wil graag dat het classificatiesysteem voor het handbiken onderbouwd is met uitkomsten van wetenschappelijk onderzoek. Ik moet onderzoeken hoe wetenschappelijk die onderbouwing nu is en hoe die eventueel verbeterd zou kunnen worden.’

Zijn promotieonderzoek verricht Rafael vanuit de Vrije Universiteit in Amsterdam. Hij wordt begeleid door de hoogleraren Thomas Janssen (Amsterdam) en Luc van der Woude (Groningen) en door de onderzoekers Sonja de Groot (Amsterdam/Groningen) en Carla Nooijen (Stockholm).

Rafael: ‘De classificatie van handbikers is tot nu toe slechts beperkt gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek. De meeste tests bij het classificeren zijn ontwikkeld voor alle Paralympische sporten en die zijn vaak al wetenschappelijk onderbouwd. Maar het handbiken heeft ook specifieke aspecten. Daarvoor bestaan specifieke testen - en protocollen over hoe de classifier te werk moet gaan.’

Manual Muscle Test

‘Op mijn bordje ligt de vraag of deze testen en protocollen ook de beste manier zijn, en of we dat wetenschappelijk kunnen bewijzen. De wens van het Internationaal Paralympisch Comite (IPC) is dat alle tests wetenschappelijk onderbouwd zijn. Nu is dat nog niet altijd het geval. Bij het handbiken en andere sporten gebruiken classifiers bijvoorbeeld de Manual Muscle Test, waarbij een fysiotherapeut of arts verschillende spieren handmatig test om te bepalen of en hoe groot de beperkingen in spierkracht zijn. De bevindingen worden gescoord op een schaal van 0 tot 5. Maar handmatige testen en de interpretatie ervan lopen het risicio niet altijd objectief te zijn. Op dit moment is het niet wetenschappelijk bewezen of bijvoorbeeld deze Manual Muscle Test de beste test is om de beperking in spierkacht van een handbiker te meten. Daarom willen we deze test verbeteren door nieuwe manieren van testen te ontwerpen, of door bepaalde apparaten te gebruiken waarmee we heel gestandaardiseerd kunnen testen.’

Australië

‘In het algemeen ga ik bij mijn onderzoek uit van bestaande tests, niet van het idee dat alles opnieuw moet worden ontwikkeld. In Australië wordt al langer onderzoek gedaan naar tests voor atletiek. Ik heb gekeken wat ze daar doen en of we dat ook bij handbiken kunnen gebruiken - of dat we bepaalde classificatieprotocollen gedeeltelijk opnieuw moeten ontwerpen omdat handbiken verschilt van atletiek.’
‘Het is een hele uitdaging om een wetenschappelijk onderbouwd classificatiesysteem voor het handbiken te ontwerpen. De ene handbiker sport vanuit de romp, de ander alleen met de armen. En iedere sporter combineert daarbij spieren met lichaamsfuncties. Best ingewikkeld dus. Daar komt bij dat het systeem objectief moet zijn en gestandaardiseerd. Sporter A moet op dezelfde manier getest en geïnterpreteerd worden als sporter B. Testprotocollen en instrumenten moeten over de hele wereld bruikbaar zijn.’

Lange termijndoel

Of het lukt om dit allemaal in vier jaar tijd te onderzoeken, dat verwacht ik niet. In het handbiken heb je te maken met sporters met heel veel verschillende beperkingen. We moeten voor elk soort beperking een goede, onderbouwde test hebben.Dat is volgens mij ook het lange termijndoel voor de UCI. Ons doel is om in de loop van deze vier jaar bepaalde dingen te verbeteren, als dat nodig blijkt. Het moet duidelijk worden dat we naar wetenschappelijke onderbouwing toe werken. Niemand kan verwachten dat we in vier jaar een nieuw classificatiesysteem optuigen. Dat zou wat te hoog gegrepen zijn.’

Anoniem

De komende jaren zal Rafael erop uit trekken om testmetingen te doen bij handbikers. In 2018 is hij al bij de Wereldbekerwedstrijd in Emmen geweest en bij het WK in Maniago. Hij heeft daar alleen ervaren topbikers getest op spierkracht en bewegingsbereik [range of motion] in de klassen H1-H4. ‘Het was gelukkig makkelijk om toegang te krijgen tot toppers uit Nederland, de VS en Groot-Brittannië. Maar bij sporters uit andere landen lukte dat niet altijd, omdat ze bang zijn dat we iets vinden waardoor ze naar een hogere klasse moeten. Maar dat kan helemaal niet, omdat we strikt anoniem werken en hun gegevens alleen gebruiken voor dit onderzoek. Sommige handbikers staan bij zo’n evenement in de competitie-modus en zijn bang dat de test hun sportieve prestaties negatief zal beïnvloeden. Ook die vrees is ongegrond, omdat de test maar 45 minuten duurt en absoluut niet vermoeiend is. We zijn nu in gesprek met de UCI om ervoor te zorgen dat we komende jaren op medewerking van alle handbikers kunnen rekenen.’

Wie is Rafael Muchaxo?

De jonge Portugees behaalde in Lissabon zijn bachelor met een scriptie over psychomotorische therapie. Hij gaf daar ook zwemles aan kinderen met lichamelijke en verstandelijke beperkingen. Op de Kaapverdische Eilanden runde hij een voetbalproject voor kinderen met beperkingen. Daar ontstond de klik met de gehandicaptensport. Zijn master deed hij in Leuven met een scriptie over de relatie tussen armfunctie en de MRI-in-ruststand bij kinderen met een Cerebrale Parese. In Leuven ontmoette hij de Groningse hoogleraar Bewegingswetenschappen Luc van der Woude, die hem wees op de onderzoeksvraag van de UCI naar handbikeclassificatie. Omdat er bij de VU in Amsterdam een promotieplaats vrij was, werkt Rafael sindsdien vanuit de hoofdstad, waar ook zijn Portugese vrouw werkt.