Abel & the Handbikers
Bij meer dan duizend Nederlandse handbikers is Abel ten Hoorn een Bekend Gezicht vanwege de HandbikeBattle in Oostenrijk. In de heksenketel van het Kaunertal is hij die altijd vriendelijke, gebrilde en wat kalende man in een groene polo. Wat heeft deze Abel toch met handbiken? Zijn vervroegde pensionering is een mooie aanleiding om hem zelf deze vraag te laten beantwoorden.
Bij Abel thuis hebben we nog nooit afgesproken. Dat gebeurde altijd in Oostenrijk of in revalidatiecentrum De Hoogstraat in Utrecht, waar hij sinds 1981 bij de afdeling Sport werkt. Maar nu zit Abel thuis in zijn praatstoel. Hij belijdt meteen zijn credo. ‘Ik geloof in lichamelijke beweging op de fiets. Zelf doe ik dat al mijn leven lang op een racefiets. Ook revalidanten kunnen gezond bewegen en wel in een handbike. Voordat er handbikes bestonden, organiseerde ik al bewegingsactiviteiten voor mensen met een dwarslaesie.’
Wheelen in het Wilhelminapark
Lang geleden, in 1988, verhuisde Abel met het revalidatiecentrum De Hoogstraat van Leersum naar Utrecht. Mede op zijn initiatief rolden de revalidanten bij de verhuizing de 27 kilometers naar de Domstad. Dat spektakel inspireerde Abel en zijn collega Luc te Boekhorst in 1991 tot de eerste Hoogstraatrace in het Utrechtse Wilhelminapark. Bestemd voor wheelers, want handbikes bestonden nog niet. ‘We zetten daar een asfaltrondje van 1200 meter uit. Kinderen deden mee in een rolstoel. Ook het personeel rolde een wedstrijd. En de topwheelers van Nederland raasden door het park. Als voorbereiding op de Paralympische Spelen van 1996 in Atlanta organiseerden we er zelfs het Nederlands Kampioenschap. In Atlanta was ik zelf bondscoach voor deze sporters.’ Iemand noemde me toen “de bondscoach met het menselijk gezicht”, zegt hij terloops.
Uitvinding van de handbike
Eigenlijk vond Abel wheelen helemaal geen gezonde beweging. De sporter zit in een moeilijke houding en de slagtechniek is blessuregevoelig. De uitvinding van de handbike, als aankoppel en vastframe, bood meer perspectief. 25 Jaar geleden, in 1997, deed de eerste handbike zijn intrede in de Hoogstraat. ‘Die handbike was veel toegankelijker voor revalidanten van alle niveaus. Je kon grotere afstanden afleggen. En op een veilige manier. Mensen met een hoge laesie werden er mobieler door. Ik geloofde helemaal in dit nieuwe product. Ik heb zelfs lang gedacht dat de handbike gewoon in fietsenwinkels verkocht zou worden. Maar dat is nog steeds niet het geval.’
Geboorte van de Battle
Als organisator van de Hoogstraatrace voor handbikers zag Abel dat de snelheden in de wedstrijd elk jaar toenamen. Dus scheidde hij de aankoppelhandbikers van de vastframerijders. In 2008 vond de laatste Hoogstraatrace plaats. Abel en zijn collega’s van Hoogstraat Sport verlegden hun blik naar weer iets nieuws: een Alpencol beklimmen. Zo reden handbikers van de Hoogstraat in 2010 de Franse Col de la Colombière op. De revalidatiecentra Rijndam en Heliomare deden mee aan het bekende Alpe d’HuZes-evenement. Zoiets kunnen wij ook zelf, zeiden Rogier Broeksteeg (Rijndam) en Linda Valent en Mechteld Hagoort (Heliomare). In 2012 schreven zij het legendarische boek ‘Hoe blijf je fit met een dwarslaesie?’ en organiseerden een symposium over de kracht van handbiken voor bestuurders van revalidatiecentra in Nederland. Toen werd het idee van de HandbikeBattle geboren. Uiteraard stak ook Abel zijn vinger op en werd meteen bestuurslid.
Finish op de Ochsenalm
In 2012 trok hij naar het Kaunertal en verkende op de racefiets de klim. Hij besloot dat de finish op de Ochsenalm moest liggen en niet boven bij de gletscher. In juni 2013 vond de eerste HandbikeBattle plaats, met 50 deelnemers. ‘Voor ons was het toen net zo spannend als voor hen. We wisten al dat de klim fysiek in principe haalbaar was. Als er maar een buddy mee fietste. Om een voet achter een wiel te zetten, zodat de handbiker op steile stukken even kon rusten. Wat we niet wisten was hoe onze deelnemers moesten trainen om binnen een bepaalde tijd boven te komen. Gelukkig heeft bewegingswetenschapper Ingrid Kouwijzer dat vier jaar lang kunnen uitzoeken. Haar proefschrift is een fundament geworden onder de training voor de HandbikeBattle.’ Intussen is het evenement toe aan zijn achtste editie. Op 23 juni 2022 zullen er 125 handbikers met hun buddy naar de Ochsenalm klimmen. Bij de finish krijgt Abel nog steeds tranen in zijn ogen: ‘Daar zie ik wat mijn werk teweeg brengt bij de deelnemers. Na al die jaren is de Battle voor mij haast routine geworden. Maar voor de deelnemers is het allemaal nieuw. Zij beleven die dag iets unieks in hun leven. Dat ontroert mij. Steeds weer.’
Nieuw: toertochten in Oostenrijk
Ook als gepensioneerde blijft Abel gewoon betrokken bij de Stichting Handbike Events, de rechtspersoon achter de Battle. In ieder geval nog drie jaar, tot en met de tiende editie. Hij blijft de doelstelling bewaken: Elk evenement moet uitdagend en grensverleggend zijn voor gewone handbikers – niet voor winnaars. De Battle mag dus geen wedstrijd worden. ‘Ons lange termijn doel was destijds om op vijf plekken in Europa een Battle te laten organiseren. Dat is helaas niet gelukt. Wel zie ik dat er nu vanuit het revalidatiecentrum in Nottwil in Zwitserland meerdaagse toertochten worden georganiseerd voor handbikes met en zonder ondersteuning. Zoiets kan onze Stichting Handbike Events natuurlijk ook doen in Oostenrijk. Ik zoek nu met een gespecialiseerde reisorganisatie naar toerroutes van verschillend niveau - in combinatie met aangepaste hotels en bagagevervoer. Ik verwacht dat er een grote vraag naar zulke vakantieweken is bij ex-Battle-deelnemers en hun familie of vrienden.’
Weetje: zelf rijdt Abel vanwege schouderproblemen nooit met een handbike.
Tekst: Handbiken.nl/Rogier Wiercx
Foto: Martijn Schrooten
