WMO: een budget voor jouw nieuwe handbike
Eerst word je lid van een wielervereniging, dan kies je een handbike, daarna vraag je budget aan bij het WMO-loket in jouw gemeente en tenslotte koop je die bike.
Gemeenten eisen dat je eerst lid wordt van een wielervereniging om te bewijzen dat je sportieve ambities hebt. Het is slim om je aan te melden bij een vereniging waar al enkele handbikers zijn. Beschik je over een gemeentelijke kortingspas dan betaalt de gemeente vaak een groot deel van je clubcontributie.
Een vereniging met meerdere handbikers is gezelliger en bovendien zijn daar vaak aangepaste voorzieningen. Ook is er meestal een trainer beschikbaar die weet wat handbiken is. Hier vind je wielerverenigingen met handbike-ervaring.
Dan komt het moment om te gaan winkelen en een handbike te zoeken die jou letterlijk en figuurlijk past. Kijk bijvoorbeeld op de websites van onze adverteerders. Vraag vooral uitgebreid advies over het juiste model (aankoppelhandbike, vastframe handbike met kniezit of liggende houding) en test of die bike past. Weet je wat je wilt en wat die handbike kost, koop hem dan nog niet maar vraag eerst budget aan bij het WMO-loket van jouw gemeente. Soms krijg je de hele aanschafprijs vergoed, soms een gedeelte. Koop de handbike pas als je aanvraag is goedgekeurd. Of betaal je liever alles zelf?
De procedure
De aanvraagprocedure bij het WMO-loket verloopt niet altijd even soepel. Daarom is het belangrijk om onderstaande tips te lezen, die gebaseerd zijn op de soms weerbarstige praktijk. Het blijkt namelijk nog steeds moeilijk om een handbike te definiëren in het kader van de WMO. Is het een vervoersvoorziening? Is het een sportrolstoel? Wat te doen met het verschil tussen aankoppelbare handbike en vast-frame handbike? Wel verstrekken/niet verstrekken? Een overzicht is hier op zijn plaats.De feiten
Alhoewel de aankoppelbare handbike doorgaans verstrekt wordt als vervoersvoorziening naast de handbewogen rolstoel, kan deze, daarnaast, zeker ook gezien worden als sportvoorziening en moet dan ook als zodanig (als sportrolstoel) verstrekt kunnen worden. Niet het instrument z?lf bepaalt namelijk of het een vervoers- of sportvoorziening is. Nee, de intentie van de gebruiker bepaalt dit! Reeds in 1999 heeft de rechtbank in Assen bepaald dat de aankoppelbare handbike, naast vervoersvoorziening, ook aangevraagd moet kunnen worden als sportvoorziening. Een zinsnede uit de gerechtelijke uitspraak (kenmerk, 98/735 WVG P07 G01): "de rechtbank concludeert dan ook dat verweerder (gemeente Assen) de betreffende handbike had behoren aan te merken als een sportrolstoel".Voor de vast-frame handbike geldt precies hetzelfde. Deze kan verstrekt worden als vervoersvoorziening (met name voor de degene die moeilijk ter been zijn en niet beschikken over een handbewogen rolstoel), maar moet ook verstrekt kunnen worden als sportrolstoel. Dit laatste heeft de rechtbank in Utrecht in 2008 ook aangegeven. Zaaknummer SBR 07/2706: "...is de rechtbank evenwel van oordeel dat onder sportrolstoel naar huidige (technische en maatschappelijke) inzichten tevens de in het geding zijnde vast-frame handbike dient te worden verstaan". Hier lees je uitgebreider over deze zaak.
Drie voorbeelden uit de praktijk
- Piet vraagt een aankoppelbare handbike aan als sportrolstoel. Zijn gemeente reageert hierop negatief door te stellen: "...een handbike als sportvoorziening is een voorziening die niet vanuit de WMO wordt verstrekt". De WMO is een "participatie-wet": de gemeente mag zijn verzoek om met een aankoppelbare handbike in de sport te participeren, niet weigeren. Dit is door de rechtbank reeds eerder bepaald: zie feit 1 hierboven.
- Annet wil haar vast-frame handbike, destijds als vervoersvoorziening verstrekt, behouden als sportrolstoel, nu ze een elektrische scootmobiel nodig heeft. Deze laatste voorziening wordt haar, uiteraard als vervoersvoorziening, verstrekt omdat haar lichamelijke situatie (MS) verslechtert. De gemeente wil echter de vast-frame handbike innemen als de scootmobiel verstrekt gaat worden. Ook zij krijgt te horen: "een handbike als sportvoorziening is een voorziening die niet vanuit de WMO wordt verstrekt". Ironisch is in dit geval dat dezelfde gemeente zowel in 2007, 2008 als in 2009 vast-frame handbikes heeft verstrekt als...sportvoorziening! Als de gemeente merkt dat ze dit niet gaan winnen gezien bovenstaande ironie en een eerdere rechterlijke uitspraak (feit 2), gooien ze het over een andere boeg: Annet zwemt al, is lid van een zwemvereniging en waarom zou de gemeente dan nog een sportrolstoel (de vast-frame handbike) verstrekken? In de hoorzitting is geprobeerd duidelijk te maken dat dit zwemmen therapeutisch is (alleen door koud water reageert haar zenuwstelsel positief) en heeft niets te maken met "participatie in de sport". De rechter geeft Annet inderdaad gelijk: ze mag haar Varna-handbike behouden als sportvoorziening.
- Willem heeft een aankoppelbare handbike, verstrekt als vervoersvoorziening. Hij vraagt een vast-frame handbike aan want hij wil participeren in het wedstrijdcircuit van de KNWU. Hij is dan ook lid van een wielervereniging en heeft een KNWU-wedstrijdlicentie. Nee, zegt de rechter: je hebt al een handbike. Ga daar maar mee sporten. Deze rechter is blijkbaar niet op de hoogte van de eerdere rechterlijke uitspraak (dezelfde als bij feit 1), die luidt: "...stellingname dat toekenning van de handbike als vervoersvoorziening de behoefte ondervangt om eiser nog een sportrolstoel te verschaffen, kan de rechtbank evenmin onderschrijven". Ironisch is hier ook dat als Willem ??rst de vast-frame handbike als sportvoorziening had aangevraagd en daarna de aankoppelbare handbike als vervoersvoorziening, er geen enkele moeilijkheid geweest zou zijn en beide gewoon verstrekt!
Gemeenten, er is niks mis mee dat er kritisch gekeken wordt naar de aanvragen voor hulpmiddelen binnen de WMO. Maar zorg er ten alle tijden voor dat, met het oog op participatie, de WMO zorgvuldig, consistent en legitiem wordt uitgevoerd. De hier besproken voorbeelden suggereren namelijk het tegenovergestelde.
Columns van Kees van Breukelen
Off road handbiken: 'Er is tóch weer een nieuwe wereld voor me opengegaan!'
In 2014 nieuwe classificatie voor het handbiken
RRCN dood, leve www.handbiken.nl!